Onderhoudsplicht beschoeiingen

Wie heeft de onderhoudsverplichting ten aanzien van beschoeiing?

Nog niet zo lang geleden stonden wij voor de vraag wie de onderhoudsverplichting had voor beschoeiingen in een bepaald gebied. In eerste instantie lijkt dit een vraag te zijn waarop het antwoord snel gevonden kan worden vanuit het eigendom of de legger die hierop een uitzondering kan maken.

Beschoeiingen zijn belangrijk ten aanzien van het behoud van zowel het perceel als de watergang, vanwege de grond kerende werking. Omdat de grond wordt tegengehouden blijft het perceel intact en staat daartegenover dat grond van het perceel niet in de watergang zakt, waardoor het water ondieper wordt of uiteindelijk verland (dichtgegroeid).

Beschoeiing gaat vaak maar 15 jaar mee en dat is niet lang. Toch blijft beschoeiing over het algemeen lang onopgemerkt. Het wordt pas een factor op het moment dat ze beschadigd raken, verrot of versleten zijn. Als men kan volstaan met een grondige onderhoudsbeurt dan zijn de kosten nog wel te overzien. Zodra een beschoeiing helemaal moet worden vervangen dan gaat het al snel om duizenden of tienduizenden euro’s. Eigenaren van percelen staan bij de aankoop vaak niet stil bij de eigendomskwestie van beschoeiing of het onderhoud daarvan. Voor waterschappen speelt het op het moment dat er groot onderhoud plaats gaat vinden of er problemen zijn ontstaan ten aanzien van een specifieke watergang. De vragen die bij de bovenstaande problematiek gaan spelen zijn:
Wie is eigenaar van de beschoeiing?
Wie heeft een verplichting tot het verrichten van onderhoud?
Wie is aansprakelijk ten aanzien van de schade die voortvloeit uit slecht onderhoud van de beschoeiing?

Eigenaarschap

Zoals hierboven is aangegeven is de eigenaar van de beschoeiing verantwoordelijk voor het verrichten van zijn eigen onderhoudswerkzaamheden. Het eigendom van het perceel en de watergang (of een gedeelte daarvan) ligt vaak bij verschillende personen. Uit kadastrale gegevens blijkt al snel op wiens grond de beschoeiing staat. Omdat de beschoeiing op duurzame wijze met de grond is verenigd, is de eigenaar van de grond ook de eigenaar van de beschoeiing. Wie de beschoeiing heeft geplaatst doet er niet toe. Men wordt eigenaar door middel van natrekking op grond van het Burgerlijk Wetboek. In de praktijk staan beschoeiingen vaak op de perceelgrens en zijn ze niet alleen in de waterbodem verankerd maar ook horizontaal in het perceel. Wordt de beschoeiing dan verticaal (waterbodem) of horizontaal nagetrokken (perceel)?

Onderhoudsplicht

De onderhoudsplicht vindt zijn bestaan in meerdere grondslagen. In de akte van levering wordt vaak opgenomen dat eigenaren de gemeente toegang dienen te verschaffen op het moment dat de gemeente onderhoud wil verrichten. Dit kan een aanwijzing zijn met betrekking tot de onderhoudsplicht, maar het gaat te ver om daarmee te zeggen dat de beschoeiing in eigendom van de gemeente is. Verder is er vaak een vergunning vereist voor de aanleg van beschoeiingen. Aan deze vergunning kunnen door het waterschap ook voorschriften zijn verbonden die van belang kunnen zijn voor het onderhoud. Naast alle voorgaande punten is de legger van het betreffende waterschap van belang. In dit artikel wordt de onderhoudsverplichting ten opzichte van de watergang geregeld en kan mogelijkerwijs een uitzondering zijn gemaakt op de onderhoudsplicht die een eigenaar in beginsel heeft.

Geven de bovenstaande punten altijd duidelijkheid?

Nee, er zijn altijd gevallen waarin de bovenstaande gezichtspunten niet direct voldoende duidelijkheid bieden. Een goed voorbeeld daarvan is ECLI:NL:RBZWB:2013:6153. In dit geval had het waterschap tientallen jaren geleden beschoeiing geplaatst in een watergang waarvan de gemeente eigenaar is. De eigenaar van het aan de watergang grenzende perceel had last van sinkholes in de achtertuin en verzakkingen van het huis, als gevolg van een gebrekkige beschoeiing. Het waterschap stelt dat de waterkant en de beschoeiing voldoen aan de bepalingen van de legger en keur, daarmee er dus geen sprake kan zijn van een overtreding of onderhoudsplicht. Volgens de legger was er een bepaald talud waar de oever aan moest voldoen. Ondanks dat het waterschap beschoeiing had geplaatst en dit volgens de Keur een rechtmatige situatie opleverde, kon zij zich niet aan haar onderhoudsplicht onttrekken.

Aansprakelijkheid

Aan aansprakelijkheid ten gevolge van slecht onderhouden beschoeiingen besteden we in dit artikel verder geen aandacht. Gezien de omvang van dit onderwerp zullen we daar later apart aandacht aan besteden. Wilt u zelf door jurisprudentie met betrekking tot dit onderwerp grasduinen? Dan zijn de volgende arresten van de Hoge Raad een goed begin: ECLI:NL:HR:2010:BN6236 en ECLI:NL:RBZWB:2013:6153.

Meer informatie

Heeft u een vraag of wilt u meer informatie over onze expertise op dit vlak, neem dan contact met ons op. U kunt een e-mail sturen naar: b.boekee@ans-adviesgroep.nl of bel naar: 020 – 7670130